Đồng hồ cơ bị nhiễm từ là một trong những nguyên nhân khiến đồng hồ chạy sai giờ phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua và Gia Cát Watch gặp tình trạng này khá thường xuyên ở cả người mới chơi lẫn người đã dùng lâu năm. Khi bộ máy chịu tác động của từ trường, các chi tiết kim loại bên trong có thể bị hút nhẹ hoặc “dính” vào nhau, làm sai số tăng bất thường.
Điều khó chịu là hiện tượng này không phải lúc nào cũng lộ rõ ngay, nên nhiều người chỉ phát hiện khi giờ giấc đã lệch quá nhiều. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu cơ chế, nhận diện dấu hiệu và tự kiểm tra tại nhà trước khi quyết định mang đồng hồ đi khử từ.
Vì sao đồng hồ cơ dễ bị nhiễm từ?
Trong bộ máy đồng hồ cơ, nhiều linh kiện như dây tóc (hairspring), bánh xe, trục, vít và một số chi tiết thép đặc thù vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi từ trường. Khi tiếp xúc với nguồn từ đủ mạnh, dây tóc dễ bị “dính vòng” hoặc co cụm, khiến chu kỳ dao động thay đổi và đồng hồ chạy sai. Đây là lý do vì sao chỉ cần một lần đặt đồng hồ gần thiết bị phát từ mạnh, sai số đồng hồ cơ có thể tăng lên rõ rệt.
Từ trường trong đời sống hiện đại xuất hiện dày đặc hơn bạn nghĩ. Loa bluetooth, tai nghe có nam châm, nắp iPad, điện thoại đặt sát đồng hồ qua đêm, bếp từ, cổng an ninh siêu thị, hay thậm chí là giá đỡ laptop có gắn nam châm đều là những nguồn dễ gây nhiễm từ đồng hồ. Vì vậy, kể cả khi bạn không “chơi” trong môi trường máy móc công nghiệp, rủi ro vẫn hiện diện mỗi ngày.
Dấu hiệu nhận biết đồng hồ cơ bị nhiễm từ
Đồng hồ chạy nhanh bất thường
Đây là dấu hiệu kinh điển nhất. Một chiếc đồng hồ cơ bình thường có sai số dao động từ vài giây đến vài chục giây mỗi ngày tùy cấp độ máy. Khi bị nhiễm từ, đồng hồ thường chạy nhanh rõ rệt, có thể lên tới một vài phút/ngày. Điểm đặc trưng là mức “nhanh” này thường đều đặn, khác với kiểu lúc nhanh lúc chậm do thiếu năng lượng.
Sai số tăng đột ngột dù thói quen sử dụng không đổi
Bạn vẫn đeo đồng hồ như mọi ngày, không rơi vỡ, không va đập, không vào nước, nhưng đột nhiên thấy đồng hồ lệch mạnh trong thời gian ngắn. Nếu trước đó đồng hồ ổn định và chỉ mới sai rõ rệt sau một lần tiếp xúc thiết bị điện tử, khả năng cao máy đang bị từ hóa. Dấu hiệu này giúp phân biệt nhiễm từ với các lỗi như khô dầu hoặc mòn linh kiện, vốn thường xuất hiện từ từ.
Kim giây chạy giật hoặc nhịp không đều
Trong một số trường hợp, đặc biệt khi mức nhiễm từ cao, độ ổn định dao động của bộ thoát bị ảnh hưởng. Bạn có thể nhận ra kim giây không “mượt” như thường lệ, đôi lúc giật nhẹ hoặc nhịp bước có vẻ ngắn hơn. Với người đã quen quan sát nhịp kim, sự khác thường này khá dễ thấy.
Dự trữ năng lượng giảm, đồng hồ dễ đứng máy
Nhiễm từ có thể làm tăng ma sát nội bộ hoặc khiến một số cụm bánh răng hoạt động kém trơn tru. Hệ quả là đồng hồ nhanh hết cót hơn bình thường, hoặc đứng máy dù bạn vẫn đeo đủ thời gian. Dù dấu hiệu này không chỉ riêng nhiễm từ, nhưng nếu đi kèm chạy nhanh bất thường thì bạn nên nghi ngờ nguyên nhân từ trường.
Cách tự kiểm tra tại nhà
Dùng la bàn để kiểm tra nhanh
Bạn có thể đặt đồng hồ gần la bàn ở khoảng cách 1–2 cm và quan sát kim la bàn. Nếu kim la bàn bị lệch hướng hoặc rung nhẹ khi đồng hồ tiến lại gần, đó là tín hiệu cho thấy đồng hồ đã bị từ hóa. Đây là cách kiểm tra đơn giản, không cần dụng cụ chuyên sâu, phù hợp để sàng lọc ban đầu.
Theo dõi sai số trong 24 giờ
Hãy chỉnh đồng hồ đúng với giờ chuẩn (điện thoại hoặc đồng hồ điện tử chính xác), sau đó đeo bình thường liên tục 24 giờ. Ghi lại mức sai lệch. Nếu đồng hồ chạy nhanh trên khoảng một phút/ngày trong khi trước đó không như vậy, nguy cơ nhiễm từ rất cao. Để chắc chắn, bạn có thể lặp lại thêm một hoặc hai ngày.
Dùng ứng dụng đo sai số
Hiện nay có nhiều ứng dụng mô phỏng timegrapher bằng micro điện thoại. Dù độ chính xác không bằng máy đo sai số chuyên dụng, app vẫn giúp bạn nhận ra sai số tăng bất thường và biên độ dao động giảm. Khi app cho thấy đồng hồ vừa nhanh mạnh vừa dao động thiếu ổn định, bạn nên xem đây là một dấu hiệu đáng nghi.
Nhiễm từ khác gì với lỗi máy thông thường?
Nhiều người tưởng đồng hồ chạy nhanh là do “hết dầu” hoặc bị hụt cót. Thực tế, mỗi lỗi có một kiểu biểu hiện riêng:
- Nhiễm từ: Sai số xuất hiện nhanh, thường là chạy nhanh đều theo ngày.
- Khô dầu, mòn máy: Sai số tăng dần theo thời gian, có thể thay đổi tùy vị trí đặt.
- Va đập: Sai số thất thường, đôi khi kèm tiếng kêu lạ hoặc kim bị lệch.
Nhận biết đúng bản chất lỗi giúp bạn tránh sửa sai bệnh, tiết kiệm thời gian và chi phí bảo dưỡng đồng hồ cơ.
Nên làm gì khi xác định đồng hồ bị nhiễm từ?
Khi đã có dấu hiệu rõ ràng, giải pháp đúng nhất là khử từ đồng hồ bằng máy chuyên dụng. Quá trình khử từ thường chỉ mất vài phút, không cần tháo máy, và giúp dây tóc cùng các linh kiện trở về trạng thái ổn định. Bạn không nên tự thử các mẹo truyền miệng như đặt cạnh nam châm “ngược cực” hay dùng thiết bị không rõ chuẩn, vì có thể khiến tình trạng nặng hơn.
Sau khi khử từ, hãy theo dõi lại sai số trong vài ngày. Nếu đồng hồ chạy ổn định trở lại, bạn đã xử lý đúng nguyên nhân. Nếu sai số vẫn lớn, khi đó mới nên kiểm tra sâu hơn về dầu máy hoặc chi tiết cơ khí.
Cách phòng tránh nhiễm từ đồng hồ cơ
Không thể hoàn toàn tránh từ trường trong cuộc sống hiện đại, nhưng bạn có thể giảm rủi ro bằng vài thói quen nhỏ:
- Tránh đặt đồng hồ cơ sát điện thoại, loa, laptop, máy tính bảng có nam châm.
- Không để đồng hồ lên bếp từ, tủ lạnh, hoặc gần thiết bị công suất lớn.
- Khi đi qua cổng từ an ninh, hạn chế dừng lại quá lâu ở khu vực quét.
- Cất đồng hồ trong hộp chuyên dụng nếu không sử dụng, ưu tiên hộp có lớp chống từ.
Những lưu ý này đặc biệt hữu ích với các mẫu đồng hồ cơ truyền thống, vốn không có cấu trúc chống từ mạnh như một số dòng hiện đại.
Đồng hồ cơ bị nhiễm từ không phải lỗi nghiêm trọng nếu được phát hiện sớm, nhưng lại gây khó chịu vì làm sai giờ nhanh chóng. Chỉ cần chú ý các dấu hiệu và thử vài cách kiểm tra tại nhà, bạn có thể chủ động nhận ra tình trạng này trước khi ảnh hưởng lâu dài đến bộ máy. Khi cần xử lý, khử từ đúng kỹ thuật sẽ giúp đồng hồ trở lại độ chính xác vốn có.
Nếu có bất cứ thắc mắc gì, bạn vui lòng inbox ngay cho chúng tôi qua Fanpge: Sửa chữa đồng hồ Đà Nẵng – Gia Cát để được hỗ trợ tư vấn miễn phí ngay nhé.
📧 Email phản hồi thông tin khách hàng: giacatwatch@gmail.com
Gia Cát Watch – Trung tâm sửa đồng hồ Đà Nẵng