Đồng hồ cơ chạy nhanh là tình trạng không hiếm gặp và Gia Cát Watch hiểu rằng chỉ vài phút lệch mỗi ngày cũng đủ khiến người dùng lo lắng về độ ổn định của bộ máy. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện nguyên nhân sâu xa, cách tự kiểm tra tại nhà và thời điểm nên mang đồng hồ đi bảo dưỡng.
Những dấu hiệu cho thấy đồng hồ cơ đang chạy nhanh
Trước khi tìm nguyên nhân, bạn cần chắc rằng chiếc đồng hồ của mình thực sự chạy nhanh bất thường chứ không phải sai số “trong chuẩn”.
Sai số bao nhiêu là bình thường?
Hầu hết đồng hồ cơ có sai số cho phép theo ngày, tùy cấp độ máy và tiêu chuẩn nhà sản xuất. Nhiều mẫu phổ thông dao động khoảng vài giây đến vài chục giây/ngày. Nếu đồng hồ của bạn nhanh hơn 1–2 phút/ngày và kéo dài liên tục, đó là dấu hiệu đáng chú ý.
Cách kiểm tra tại nhà
Bạn có thể đối chiếu với giờ chuẩn trên điện thoại trong 3–5 ngày liên tiếp. Hãy ghi lại mức nhanh mỗi ngày vào cùng một thời điểm. Nếu mức sai số tăng dần hoặc luôn ở mức cao, khả năng cao là đồng hồ cơ chạy nhanh do một tác động nào đó lên bộ máy.
Các nguyên nhân phổ biến khiến đồng hồ cơ chạy nhanh
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ dao động của bộ thoát và bánh lắc. Dưới đây là những lý do thường gặp nhất.
Nhiễm từ do tiếp xúc thiết bị điện tử
Đây là nguyên nhân phổ biến hàng đầu trong đời sống hiện đại. Khi đồng hồ đặt gần loa, điện thoại, laptop, iPad, túi nam châm của nắp gập, hoặc thậm chí bếp từ, dây tóc (hairspring) có thể bị nhiễm từ và dính nhẹ vào nhau. Khi dây tóc co lại, biên độ dao động tăng, làm máy chạy nhanh rõ rệt.
Dấu hiệu dễ nhận biết: đồng hồ nhanh bất thường ngay sau khi bạn để gần thiết bị điện tử, và mức nhanh thường khá lớn (có thể vài phút/ngày).
Va đập làm lệch cơ cấu điều chỉnh
Một cú rơi nhẹ hoặc va chạm mạnh có thể khiến chốt chống sốc, trục bánh lắc hoặc cụm điều chỉnh (regulator) bị xê dịch. Khi regulator bị đẩy về phía “Fast”, kim giây sẽ chạy nhanh hơn so với chuẩn.
Trong nhiều trường hợp, người dùng không nhớ chính xác lúc đồng hồ bị va chạm, chỉ thấy sai số tăng đột ngột sau một thời gian ngắn sử dụng.
Thiếu dầu hoặc dầu bị khô
Bộ máy cơ cần được bôi trơn đúng vị trí. Khi dầu khô hoặc bị biến chất, ma sát tăng làm biên độ dao động không ổn định. Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng một số tình huống thiếu dầu có thể khiến bộ thoát hoạt động “nhảy” nhanh hơn, tạo sai số dương.
Nếu đồng hồ lâu ngày chưa bảo dưỡng (thường trên 3–5 năm), khả năng này rất đáng cân nhắc.
Lò xo cót bị lên quá căng do thói quen sử dụng
Với các mẫu lên cót tay, việc vặn quá đà hoặc vặn liên tục khi cót đã đầy có thể làm lực truyền qua hệ thống bánh răng tăng cao hơn mức tối ưu. Điều này đôi khi khiến dao động của bánh lắc nhanh hơn một chút.
Đối với đồng hồ automatic, quay rotor không gây “overwind” như lên cót tay, nhưng thói quen lắc mạnh để nạp cót cũng có thể tạo sốc không cần thiết cho bộ máy.
Nhiệt độ và môi trường sử dụng
Nhiệt độ cao làm kim loại giãn nở, ảnh hưởng nhỏ đến chiều dài hiệu dụng của dây tóc và tần số dao động. Nếu bạn thường xuyên đeo đồng hồ trong môi trường nóng bức, phòng xông hơi, hay để trong ô tô nắng gắt, sai số có thể tăng theo chiều nhanh.
Ngoài ra, độ ẩm cao cũng đẩy nhanh quá trình xuống cấp dầu bôi trơn, gián tiếp làm đồng hồ hoạt động kém ổn định.
Lỗi do sản xuất hoặc tinh chỉnh chưa tối ưu
Một chiếc đồng hồ mới vẫn có thể xuất hiện sai số nếu nhà sản xuất chưa tinh chỉnh ở nhiều vị trí (dial up, crown down…). Với một số dòng máy phổ thông, việc tinh chỉnh chỉ ở mức cơ bản, nên khi đeo thực tế, đồng hồ cơ chạy nhanh hơn mức bạn kỳ vọng.
Trường hợp này thường thể hiện ổn định ngay từ đầu, không tăng dần như lỗi do va đập hay dầu khô.
Nên làm gì khi đồng hồ cơ chạy nhanh?
Khi đã xác định tình trạng, bạn có thể xử lý theo mức độ.
Thử khử từ trước tiên
Nếu nghi ngờ nhiễm từ, hãy mang đồng hồ đến nơi có máy khử từ chuyên dụng. Quá trình này nhanh, an toàn, và thường giải quyết ngay nếu nguyên nhân đúng. Sau khử từ, kiểm tra lại sai số 2–3 ngày để xác nhận.
Không tự mở đáy hay chỉnh regulator tại nhà
Nhiều người xem video rồi tự chỉnh “Fast/Slow”. Tuy nhiên regulator cực kỳ nhạy, chỉ lệch vài phần nhỏ cũng làm sai số thay đổi lớn. Quan trọng hơn, việc mở đáy trong môi trường không sạch dễ gây bụi vào máy, làm hỏng linh kiện.
Bảo dưỡng định kỳ cho đồng hồ
Bảo dưỡng (lau dầu, kiểm tra sai số, căn chỉnh) là cách lâu dài để bộ máy hoạt động đúng chuẩn. Khi sai số dương kéo dài, đặc biệt kèm theo dấu hiệu kém ổn định, service là lựa chọn đúng hơn khử từ đơn lẻ.
Điều chỉnh thói quen đeo và bảo quản
- Tránh đặt đồng hồ gần nguồn từ mạnh.
- Hạn chế va đập khi chơi thể thao hoặc làm việc nặng.
- Không để đồng hồ nơi nhiệt độ cao kéo dài.
- Với đồng hồ lên cót tay, dừng vặn khi cảm thấy cót đã đầy.
Những điều nhỏ này giúp hạn chế việc đồng hồ cơ chạy nhanh lặp lại sau khi đã xử lý.
Khi nào cần đem đồng hồ đến trung tâm kỹ thuật?
Nếu bạn đã khử từ nhưng đồng hồ vẫn chạy nhanh hoặc sai số tăng dần theo thời gian, rất có thể bộ máy đang gặp vấn đề cơ khí như lệch trục bánh lắc, khô dầu, hoặc cần tinh chỉnh lại toàn bộ. Lúc này, việc kiểm tra bằng máy đo timegrapher sẽ cho biết chính xác biên độ, tần số và mức lệch ở từng vị trí đeo.
Với đồng hồ cơ, sai số là chuyện tự nhiên, nhưng sai số lớn và kéo dài thì không nên bỏ qua. Hiểu đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn giữ chiếc đồng hồ vận hành bền bỉ, đúng tinh thần của một cỗ máy thời gian tinh xảo.
Nếu có bất cứ thắc mắc gì, bạn vui lòng inbox ngay cho chúng tôi qua Fanpge: Sửa chữa đồng hồ Đà Nẵng – Gia Cát để được hỗ trợ tư vấn miễn phí ngay nhé.
📧 Email phản hồi thông tin khách hàng: giacatwatch@gmail.com
Gia Cát Watch – Trung tâm sửa đồng hồ Đà Nẵng